Şapka Devrimi 98 yaşında! Marisa Gormezano: Cumhuriyete borcumuz var

Türk modernleşmesinde “kıyafette standartlaşma”nın adımlarından Şapka Kanunu, 98 yıl önce, 25 Kasım 1925’te TBMM’de kabul edildi. Türk halkının sadece zihniyette değil görünüşte de uygar olması gerektiğini düşünen Atatürk bu nedenle şapka ve kılık kıyafet devrimine büyük önem veriyordu. Kastamonu gezisinde şapkayı yurttaşlara bizzat kendisi tanıtan ulu önderin şapkalarını yapan kişi ise Adolf Loker’den başkası değildi. Galiçya’da 14 yaşından beri askeri kıyafetler diken askeri terzi Loker, 1920’li yıllarda Bolşevik tehdidi sonrası Polonya’dan Türkiye’ye geldi. Atatürk’ün bizzat bulup ulaştığı Loker, ulu önderin çizim önerilerini hayata geçirdi.

Loker’in torunu Marisa Gormezano, “Anneannemin ablası da Atatürk’ün Fransızca öğretmeniydi. Muhtemelen oradan bir iletişim kuruldu. Dedem ve Atatürk, şapkaların çizimi üzerinde bile beraber çalışmışlar” dedi. Dedesinin Atatürk ve Cumhuriyet bağlılığının yaşamının sonuna kadar sürdüğüne değinen Gormezano, “Deniz Harp Okulu öğrencilerinin şapkalarını o dikti. Karaköy Necatibey Caddesi’ndeki “Bahriye Şapka Mağazası”nın önünde hafta sonları uzun kuyruklar oluşurdu” ifadelerini kullandı.

1900’de inşa edilmiş ve İstanbul’un ilk apartmanlarından olan ailesine ait Gormezano Palas’ta açtığı Siete Kafe ve Sanat Stüdyosu’nda hem dedesinin yaptığı kasketleri sergileyen hem de sanat aktiviteleri düzenleyen Marisa Gormezano şunları söyledi:

“Bu tarihi binanın çatı katına, 2. Dünya Savaşı sırasında uçaksavar yerleştirildi. Binada doğup büyüyen babam Davit Gormezano turizm rehberi olarak yıllarca Türkiye’yi tanıttı. Atatürk ile gönül bağımız var. Ulu önderin, “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir” sözünü rehber edinerek seramik, heykel, takı gibi sanat faaliyetleri ile Cumhuriyetin ruhunu yaşatmaya çalışıyoruz. Çünkü geleceğin sanat ile kurulacağına inanıyoruz. Atatürk’ün izinden gitmek zorundayız. Dünya barışının onun felsefesiyle kadim Anadolu topraklarından yayılacağından kuşku duymuyorum.”